96. มนานํ นิคฺคหีตํ

มการ+นการนฺตานํ กฺริยตฺถานํ นิคฺคหีตํ โหตฺย+ยกาเร พฺยญฺชเนฯ วคฺคนฺตํ, คมิยตีติ คนฺตพฺโพฯ คมิตพฺพํ คมนียํฯ ขน=ขณ=อวทารเณ, นิคฺคหีตํ วคฺคนฺตตฺตญฺจ, ขญฺญเตติ ขนฺตพฺพํ อาวาฏํ ขนิตพฺพํ ขนนียํฯ หน=หิํสายํ, หญฺญเตติ หนฺตพฺพํ หนิตพฺพํ หนนียํฯ มน=ญาเณ, มญฺญเตติ มนฺตพฺโพ มนิตพฺโพฯ ‘‘ปทาทีนํ กฺวจี’’ติ ยุก, จวคฺคาทิมฺหิ กเต มญฺญิตพฺพํ มญฺญนียํฯ

ปูช=ปูชายํ, ‘‘จุราทิโต ณี’’ติ ณิมฺหิ ญุการสฺส คุรุตฺตา โอการาวุตฺติ ‘‘ยุวณฺณาน+เมโอ ปจฺจเย’’ติ เอกาเร ปูเชตพฺโพ อูมฺหิ อยาเทเส ปูชยิตพฺโพ ปูชนีโย ภควาฯ

กตฺตริ-ยา=ปาปุณเน, นียตีติ นิยฺยานิโย มคฺโค, คจฺฉนฺตีติ คมนียา โภคาฯ กรเณ-นห=โสเจยฺเย, นหายนฺตฺย+เนนาติ นหานียํ จุณฺณํฯ สมฺปทาเน-ทา=ทาเน, สํ+ปปุพฺโพ, สมฺมา ปทียเต อสฺสาติ สมฺปทานิโย พฺราหฺมโณฯ

28. ฆฺยณ

ภาวกมฺเมสุ กฺริยตฺถา ปโร ฆฺยณ โหติ พหุลํฯ อูมฺหิ กตฺตพฺพํ การิยํฯ หร=หรเณ, หรียตีติ หาริยํฯ ภร=ภรเณ, ภริตพฺพํ ภาริยํฯ ลภ=ลาเภ, ‘‘วคฺคลเสหิ เต’’ติ ปุพฺพรูปภกาเร ‘‘จตุตฺถทุติยา’’ ทินา ตติยกฺขเร จ กเต ลภิตพฺพํ ลพฺภํฯ

วจ=พฺยตฺตวจเน,

98. กคา จชานํ ฆานุพนฺเธ

ฆานุพนฺเธ จการ+ชการนฺตานํ กฺริยตฺถานํ ก+คา โหนฺติ ยถากฺกมํฯ

84. อสฺสา ณานุพนฺเธ

ณการานุพนฺเธ ปจฺจเย ปเร อุปนฺตสฺส อการสฺส อา โหติฯ วจนํ วุจฺจเตติ วากฺยํฯ ภช=เสวายํ, ภชนียํ ภาคฺยํ, ชสฺส คกาโรฯ จิ=จเย, จยนํ จียตีติ วา เจยฺยํฯ ยสฺส ทฺวิตฺตํฯ

5,122. นิโต จิสฺส โฉ

นิโต ปรสฺส จิสฺส โฉ โหตีติอาทิจการสฺส โฉฯ วินิจฺฉยตีติ วินิจฺเฉยฺยํ, นาคเม วินิจฺฉินิตพฺพํฯ เอ+อยาเทเสสุ วินิจฺเฉตพฺพํ วินิจฺฉนียํฯ นี=ปาปเน, นียตีติ เนยฺโย เนยฺยา เนยฺยํ, เนตพฺพํฯ

29. อาสฺเส+จ

อาการนฺตโต กฺริยตฺถา ฆฺยณ โหติ ภาวกมฺเมสุ อาสฺส เอ จฯ ทา=ทาเน, ทาตพฺพํ เทยฺยํฯ ปา=ปาเน, ปียตีติ เปยฺยํฯ มา=มาเน, มียตีติ เมยฺยํฯ ญา=อวโพธเน, ญายตีติ เญยฺยํ ญาตพฺพํ, อูมฺหิ นาคโม ‘‘ญาสฺส เน+ชา’’ติ ญาสฺส ชาเทเส ชานิตพฺพํ, วิชานิยํฯ ขา=ปกถเน, สํขาตพฺพํ สํเขยฺยํฯ